هادی معیری نژاد- این زبان مشترک بین رانندگان و عابران و مردان قانون که در تمام دنیا جاری و ساری است داستان پر فراز نشیبی دارد. طبق معمول رومی ها به عنوان تنها تمدنی که میراث قانون گرایی یونانی را به قرون وسطی و سپس به دوره رنسانس منتقل کرد اولین واضع علایم راهنمایی بودند گرچه در ایران نیز در دوره هخامنشیان و ساسانیان تلاشهایی در جهت ساماندهی راههای شاهی انجام شده بود. بعد از جنگ جهانی دوم مباحثی در سازمان ملل انجام گرفت که علائم ترافیکی بصورت بین المللی در آینده و بیشتر کشورهای اروپایی آنها را تایید و استفاده کردند اما در بریتانیا نسبت به پذیرش آن عدم تمایل وجود داشت چون سیستم خودشان کاملتر بود. البته یک احتمال دیگر این بود که یک سیستم جهانی بجای سیستم اروپائی بوجود آید. بدنبال انتقادهایی که از سیستم قدیمی علائم ترافیکی مصوب 1933 بعمل میامد کمیته دیگری در 1961 تشکیل شد که کلیه علائم را مورد بررسی مجدد قرار داد. به مرور تعداد زیادی از این علایم به قانون راهنمایی و رانندگی اضافه شد که گرچه اسباب زحمت کسانی شد که در امتحان گواهینامه شرکت می کنند اما تا به امروز خطرات زیادی را چون یک سپر بلا از رانندگان و سرنشینان وسایل نقلیه دور کرده است.
در اروپا ظاهراً رومی ها اولین قومی بودند که در کشور خود و جزیره انگلستان از نوعی علایم ترافیکی استفاده کردند آنها جاده ها را با سنگ هائی که « مایلیار» نامیده می شدند مشخص می کردند و کلمه « مایل» که مبنائی برای محاسبه مسافات است از همان کلمه می آید. در واقع از ابتدای سابقه علائم نشانه های مشخصی در دست نیست. بسیاری از علائم اولیه به هزینه و ابتکار افراد شخصی نصب شدند. اولین قانون مربوط به تابلوهای عبور و مرور در 1773 به تصویب رسید که دارای شکلهای مشخص بوده و مسئولین محلی حفظ و نگهداری جاده ها موظف شدند علائم جهت نما و راهنما را در محدوده مسئولیت خود نصب و نگهداری کنند.
اختراع و استفاده مردم از دوچرخه در اواخر قرن نوزدهم خطرهای جدیدی برای بهره گیران از معابر را مطرح ساخت و تابلوهای تازه ای بوجود آمد. تپه ها و پیچ های تند مخاطره هائی را برای دوچرخه سواران اولیه ایجاد کرده بود به همین لحاظ تابلوهای « خطر» و « احتیاط» در آن نقاط استقرار یافتند. بعضی مقامهای محلی هم به تناسب نیازها تابلوهائی را ابداع و نصب کردند که در 1900 حدود 4000 نوع از آنها در سراسر کشور وجود داشت و چون نصب آنها تابع ضوابط نبود و شکل های گوناگون در رساندن یک مفهوم بکار رفته بودند کاربری خود را از دست داده بودند.
عصر موتورها با نصب پرچم های قرمز در 1896 شروع شد و بعضی شرکتهای خودرو سازی کار تجاری ساخت علائم اخطاری و ممانعتی برای اتومبیلها به تصویب رسید که تابلو های « تقاطع ، شیب تند و پیچ خطرناک» را بوجود آورد یعنی یک مثلث وارونه که محیط آن قرمز رنگ می باشد و درون آن سفید بماند به معنی احتیاط و یک دایره قرمز رنگ که درون آن سفید باشد به معنی ممنوعیت است، البته ساخت و نصب علائم عبور و مرور در سی سال اول پس از تصویب قانون مذکور بر عهده سازمان های مسئول امور خودروها بود. در 1931 مشخص شد که سیستم علامت گذاری همراه با توسعه خودروهای موتوری رشد نیافته و یک کمیته برای بررسی سیستم تشکیل شد.
بعنوان یک نتیجه تعدادی علامت جدید در 1933 ابداع شد و گزارش کمیته مذکور اساس سیستم علائم ترافیکی قرار گرفت و تا 1960 نیز ماخذ بود.
مبنای خط کشی معابر هم آشکار نیست اما در 1843 در کتابی که منتشر شده می بینیم که ذکر از ضرورت استفاده از سنگ سفید در وسط خیابان و ضمناً چراغهای تقاطع ها بعمل آمده ولی عملاً بعد از جنگ چهانی اول بود که رنگ سفید بر معابر بریتانیا ظاهر شد و در اواخر دهه 1920 بطور گسترده استفاده گردید.
در 1926 اولین نشریه وزارت حمل و نقل درباره علائم راهنمایی و رانندگی انتشار یافت و در 1930 خط سفید در تقاطع ها بعنوان خطی که خودروها باید در پشت آن بایستند برسمیت شناخته و البته در پیچ ها و تقاطع ها و رفوژها هم بکار گرفته شد. در 1944 خطوط سفید برای تفکیک مسیرهای ترافیکی هم استفاده گردید. در 1957 خطوط سفید دوبله بعنوان کنترل کننده محل های مجاز سبقت بکار رفت و چون موفق بود در 1959 مقررات تکمیلی هم تصویب شد. در 1934 چشم گربه ای ها که منعکس کننده نور بودند استفاده شدند و در حال حاضر بیش از هفت میلیون چشم گربه ای در جاده های بریتانیا نصب شده.
30145